نخستین «غار موزه خصوصی» در شمال تهران

به گزارش تهران رسانه ؛ نخستین غار- موزه خصوصی ایران با عنوان «وزیری» در لواسان از توابع شهرستان شمیرانات در شمال پایتخت واقع شده که در آن دست سازه های دکتر ناصر هوشمند وزیری - از مجسمه سازان برجسته کشورمان- برای بازدید عموم به نمایش درآمده است؛ فعالیت این موزه سال ۸۴ آغاز شد و مدام در حال تکمیل و توسعه است.

وقتی ۱۰ کیلومتر از شهر لواسان به سمت روستای کند علیا و سفلی و سپس بوجان حرکت کنید، سمت چپ کنار این جاده سرسبز، درِ چوبی و قدیمی بزرگی که یک طرف آن سرِ یک شیر خشمگین و طرف دیگرش تکه سنگ مرمری با نوشته غار موزه وزیری قرار دارد، توجهتان را جلب می‌کند.

زنگ در را که می زنید پیرمردی با موهای بلند و محاسنی سفید، عینکی گرد و کلاه آفتابگیر با لبخند و رویی گشاده در را می گشاید و راهنماییتان می‌کند؛ وی، استاد وزیری از مجسمه سازان برجسته کشور و بنیانگذار اولین غار موزه خصوصی ایران است.

در ورودی باغ با دو راه مواجه می‌شوید؛ سمت چپتان تابلو کوچک آهنی که روی آن «شروع بازدید» حک شده شما را راهنمایی می‌کند تا پس از پایین رفتن از سه پله در مسیری که «گذر عشق» نام دارد حرکت کنید.

مسیر سنگفرش شده‌ای که صدای آّب جاری رودخانه جاجرود در سمت چپ آن گوشنواز و دیواره‌های رودخانه که با شیشه‌ها و سرامیک‌های رنگی با طرح پرندگان برجسته کاری شده نیز چشمنوازش شده است.

طرف دیگر گذر عشق محوطه کوچکی با دیواره‌های دست ساز از بطری‌های شیشه‌ای نوشابه و سنگ محصور شده که در آن نیز آثاری از وسایل دور ریختنی به چشم می‌خورد؛ مثلاً درختی که بر روی تابلو آن حک شده: «این درخت نوشابه به همت انسان‌هایی درست شده که حاشیه خیابان را سطل آشغال می بینند».

یا دایناسوری که با شوفاژ و فنرهای زنگ زده قدیمی ساخته شده است؛ همچنین سنگ تراش «بابک خرمدین» سردار بزرگ ایرانی در زمان خلافت عباسی در این مسیر قرار دارد.

انتهای این راه سنگفرش شده آبنمایی به نام «شیر تو شیر» قرار دارد، به طوری که یک مجسمه شیر قهوه‌ای نیز کنار آبنمایی که از شیرآلات غیرقابل استفاده حمام ساخته شده گذاشته‌اند.

وقتی به طرف راست حرکت کنید تا از قسمت‌های دیگر باغ وزیری بازدید داشته باشید، قسمتی با چند توالت فرنگی که با سیمان پر و با آهن آلات، گلدون و دیگر وسایل دور ریختنی به صندلی تبدیل شده می‌بینید که «اندیشگاه» نامگذاری شده است؛ در ادامه راه نیز دست سازه‌هایی به شکل جانوران ناشناخته از درها و بطری‌های نوشابه ذوب شده قرار دارد که روی یکی از آنها حک شده است: «هیولا! این اثر با چند هزار بطری و مواد زائد ساخته شده».

تابلو سنگی نمادین از آزادی خرمشهر، حکاکی‌های تخت جمشید و مجسمه مادر نیز در محوطه باغ از آثاری به شمار می آیند که ارزش‌های ایران را به نمایش می‌گذارند.

به مرکز باغ که می‌رسید، میز و صندلی کار استاد وزیری، یک تاب به نام «عاشقانه زیبا» که دور تا دور آن را لامپ‌های سوخته مزین کرده، تعدادی صندلی به دور میز چوبی که برای دورهمی های دوستانه به نام «پناهگاه» تدارک دیده شده است و دهانه‌ ای به شکل شیرغار به چشم می‌خورد.

برای ورود به غار باید از دهان شیر درنده عبور کنید؛ پس از رطوبت و سرمای غار که کاملاً محسوس است مقابل خود مجسمه نشسته مردی با لباس محلی که کتاب شاهنامه فردوسی را در دست دارد و اطرافش را چند ساعت دیواری از کار افتاده گرفته می‌بینید که بر روی یکی از ساعت‌ها نوشته شده: «در اینجا زمان متوقف می شود».

تابلو راهنما می‌گوید از سمت چپ غار بازدید را شروع کنید؛ اولین مجسمه غار رستم بتنی است که به طوری ساخته شده که انگار کوه را بر شانه‌های خود نگه می‌دارد. کمی جلوتر نیز تابلوهای عکس و شعرهای شاعران ایرانی نظیر «بگویید این جمله در گوش باد، چو ایران نباشد تن من مباد» فردوسی و «هر که بدین سرا درآید نانش دهید و از ایمانش مپرسید» خرقانی، دیوارکوب ها و مجسمه‌هایی که از شخصیت‌های شاهنامه فردوسی (رخش، سهراب و …)، سربازان هخامنشی، میرزا کوچک خان (سردار جنگل) و… به چشم می‌خورد نشان از علاقه‌ خالق این غار موزه به فرهنگ و اصالت ایرانی دارد.

یکی از راهروهای غار با این نوشته روی یک سینی قدیمی مسدود شده بود: «توجه، این قسمت در حال احداث می‌باشد. لطفاً از راهرو دست راست». از طرف راست که حرکت کنید به اتاقکی می‌رسید که کلکسیونی از قدیمی ترین وسایل زندگی ایرانی مثل سماور، تلفن، اتو، رادیو و تلویزیون، دوربین، ماشین دوخت، ماشین تایپ و … در آن جمع آوری شده است. مجسمه یک گاو که بر روی آن نوشته‌اند: «من گاوم، ای کاش در هند بودم» نیز در این میان به چشم می‌آید.

انتهای این اتاقک کوچک چند پله به سمت کارگاه و نمایشگاه بعدی قرار دارد؛ به پایین که می روید ابزار کار این مجسمه ساز خلاق، نقاشی‌ها و دست سازهای تکمیل شده و نیمه کاره آن دور تا دور اتاق را گرفته است. مجسمه چهره‌های ماندگار علمی، هنری و ورزشی کشورمان نظیر پروفسور حسابی، استاد بادکوبه ای، هشترودی، رفیع طباطبایی، تختی و …، مجسمه لیلی و مجنون و قسمتی از این شعر مشهور نظامی به خط استاد وزیری از آثار وی در کارگاه به شمار می‌آید.

از در کارگاه که خارج شوید به مرکز باغ برگشته‌اید؛ سمت راستتان محوطه‌ دیگری قرار دارد که از یک آبنمای سنگی به نام «چشمه آرزوها»، یک تاب دو نفره و یک در چوبی قدیمی کوچک به صورت نمادین «یادی از خانه پدری» که به گفته استاد وزیری برای یاد و خاطره‌ گذشتگان ساخته شده تشکیل می‌شود؛ سمت چپ نیز صخره‌ای پلکانی بزرگ قرار دارد که میان دست سازهای ناشناخته‌ای که با پلاستیک‌های دور ریختنی ذوب شده مانند هیولای قبلی ساخته شده‌اند، چنگی آهنی مشابه و به نام «چنگ ارجان بهبهان» نیز دیده می‌شود (ارجان شهری باستانی در شمال بهبهان است).

قسمت دیگر موزه وزیری از طرف دیگر غار آغاز می‌شود. تابلوهای راهنما توصیه می‌کنند پله‌ها را ابتدا تا بالا بروید و بعد از برگشت به پایین از ورودی‌های میان راه وارد شوید؛ در بالاترین قسمت موزه پشت بامی وجود دارد که منظره‌ آن جاده، رودخانه، درختان بلند، سرسبز و حیاط غار موزه است و در سطح آن حدود پنج مجسمه از رستم دستان و چهره‌های نامدار ایرانی قرار دارد.

چند پله که به پایین برگردید، یک راهرو آهنی به سمت چند آلاچیق قرمز رنگ در دل شاخ و برگ‌های درختان فضای بکر و آرامبخشی ایجاد کرده است.

ورودی بعدی نیز به سالن اجتماعات غار موزه راه دارد و در پایین دست آن وارد قسمت آخر غار موزه وزیری می‌شوید. در این قسمت دیوارکوب سنگی استاد شهریار، مجسمه جهان پهلوان تختی و سنگتراش مریم میرزاخانی (ریاضی دان ایرانی) قرار دارد.

وقتی از در کوچک آهنی وارد اتاق آخر می‌شوید ابتدا مدارک و لوح تقدیرهای استاد وزیری، مصاحبه‌های وی که از روزنامه‌ها برش خورده اند و عکس‌های یادگاری او را مشاهده می‌کنید؛ دو اثر به شکل انسان در این اتاق قرار دارد که یکی از هزاران باطری و دیگری از هزاران دکمه ساخته شده است. اگر استاد وزیری در بازدید همراهیتان کند توضیح می‌دهد که باطری‌هایی که با آنها آدمک را ساخته توسط یک مهندس چندین سال جمع آوری و به وی هدیه شده است.

در مورد انسان دکمه‌ای هم می‌گوید برای ظاهر آن از دکمه‌های روشن و سفید استفاده کرده و برای پشت آدمک تماماً دکمه‌های سیاه به کار برده و هدفش به نمایش کشیدن انسان‌های دورو که باطنی تیره دارند بوده است.

دیوار دیگر این اتاق نیز از سر حیوانات تاکسیدرمی شده پوشیده و در وسط اتاق میزی قرار دارد که انواع صدف و تزئینات دریایی روی آن قرار دارد؛ همچنین دفترهایی که هر بازدید کننده در آنها دست خطی را برای استاد به یادگار می‌گذارد.

** پای صحبت استاد وزیری

هوشمند وزیری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تعریف می‌کند که ۱۴ سال پیش برای اولین بار به لواسان آمده و زمین فعلی غار موزه را به مساحت یکهزار و ۲۰۰ متر در حالی که زمینی خاکی در دامنه یک کوه بود خریداری کرده و اولین غار موزه خصوصی ایران را در این شهر افتتاح کرد.
وی می‌گوید: ابتدا زمین را سنگفرش و سپس شروع به کندن غار در دل این کوه کردکه به چالنازران مشهور است .
به گفته وزیری غار فعلی ۲۰۰ متر مساحت دارد که به یکهزار و ۲۰۰ متر مساحت زمین افزوده شده است.
این مجسمه ساز افزود: پس از کمی کنده کاری غار، کار را به کارگری واگذار و ساخت دهانه غار را به شکل شیر ایرانی در دشت ارژن که ۸۵ سال پیش منقرض شد آغاز کردم.
وزیری با اشاره به اولین مجسمه این غار موزه اظهارداشت: رستم چهار متری اولین اثر این کارگاه در طبقه دوم غار موزه قامت بسته است.

وی اظهارداشت: یکی از ضرب المثل‌های با معنایی که در ورودی این موزه نوشته‌ام «دیگران کاشتند و ما خوردیم، ما بکاریم دیگران بخورند» است که خواستم از این طریق بگویم این آثار را برای انتقال تاریخ ناب ایرانی برای آیندگان ساخته‌ام.

این هنرمند اظهارداشت: تاکنون ۹ مجسمه آهنی و سنگی از بانوان ساخته ام و نامشان را با گل نظیر گل بانو، گلچهره، گلناز، گل بهار و … آغاز کرده ام تا بتواند طراوت، رویش و زایش بانوان را یادآور شوم.

وزیری همچنین به خورشید بانو اشاره می‌کند که از آثار مورد علاقه‌ اوست و آن را ساخته تا زنان را به خوشید زندگی تشبیه کند و توضیح می دهد: «خانه اگر قصر هم باشد وقتی زنی در آن حضور ندارد یعنی گرما ندارد و بی فایده است»
وی می‌گوید: «می خواستم این غار موزه را دور از شهر بسازم تا مردم را برای دیدن طبیعت از شهرهای شلوغ بیرون بکشم، همچنین می‌خواستم با کندن کوه به انسان‌ها نشان دهم سن و سال بهانه است و وقتی بخواهیم توانایی هر کاری را داریم».

هوشمند وزیری تاکید دارد با هدف ایجاد شهر زیرزمینی این باغچه را خریده و همواره قصد گسترش غار را دارد؛ این هنرمند نمونه بارها در کلام خود تکرار کرد «دیگران کوه را می‌کنند تا گنج در بیاوردند اما من صدها گنج هم به زیر کوه می برم»

**سوابق این مجسمه ساز

وزیری با اشاره به تحصیلات و افتخارات خود در زمینه هنر به خبرنگار ایرنا توضیح داد: پس از اخذ مدرک دیپلم به دانشکده هنرهای زیبا رفتم و سال ۱۳۵۰ در رشته مجسمه سازی در مقطع کارشناسی فارق التحصیل شدم.
وی افزود: پس از چندین سال فعالیت مستمر در این حوزه موفق به کسب دکترای افتخاری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز شدم.
به گفته این هنرمند، آثار بسیاری از وی نظیر سنگتراشی، مجسمه سازی، طبیعت سازی و … در پارک جمشیدیه تهران، رختشوخانه زنجان، قلعه فلک الافلاک لرستان، پارک‌های پردیسان، همدان، جانبازان و… قابل مشاهده است.
این غار موزه همواره در حال توسعه و تکمیل است و تمامی هزینه‌ها، ایده‌ها و خلاقیتی که در آن به کار رفته توسط مالک آن انجام می‌شود.
علاقه مندان برای گذراندن یک روز متفاوت و هیجان انگیز در دل طبیعت می‌توانند همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۹ به سمت لواسان (۱۱ کیلومتری شمال شرقی تهران) حرکت کنند و از ورودی کند علیا و سفلی خود را به غار موزه وزیری برسانند یا برای همانگی با شماره تماس ۲۶۵۵۶۶۰۴ تماس بگیرند.
شهرستان شمیرانات در ارتفاعات البرز با آب و هوایی کوهستانی و سرد، متشکل از شهر شمیران یا تجریش (منطقه یک، بخش اعظمی از منطقه سه و شمال و شرق منطقه دو تهران) و دو بخش لواسانات و رودبار قصران با جمعیتی افزون بر ۶۰۰ هزار نفر در شمال و شمال شرقی تهران قرار دارد.
حجاری، معرق روی چوب و…، حجم چوب و ساخت سازهای سنتی از صنایع دستی شمیرانات و گیلاس، آلبالو، گردو، سیب و عسل از سوغات این شهرستان خوش آب و هوا به شمار می‌رود.