آزمایش کورتیزول چیست؟

کوتیزول یکی از هورمونهای مهم برای تنظیم فشار خون، قند خون، متابولیسم و واکنش بدن نسبت به عفونتها و استرس میباشد. برای اطمینان از سطح متعادل کوتیزول خون، پزشک از شما درخواست انجام آزمایش کورتیزول را خواهد داشت.

کورتیزول به وسیلهی غدد فوق کلیوی (دو غده کوچکی که در قسمت بالایی کلیه قرار دارند) ساخته میشود. این غدد علاوه بر کمک رسانی به بدن برای واکنش در برابر استرس، نقش مهمی نیز در سایر عملکردهای بدن، از جمله چگونگی تجزیه کربوهیدراتها، لیپیدها و پروتئینها دارند. این آزمایش را در محل درخواست دهید.

نتایج این آزمایشات مشخص میکند که فرد به سندرم کوشینگ مبتلا است یا خیر. سندرم کوشینگ در نتیجهی افزایش میزان هورمونها ایجاد میشود. با داشتن نتیجه این تست میتوان بیماری آدیسون را نیز بررسی کرد، این بیماری به دلیل کمبود هورمون کورتیزول رخ میدهد. با نتایج این تست میتوان بیماریهای تاثیرگذار بر روی غده هیپوفیز و غدد کلیوی را نیز شناسایی کرد.

در صورتی که فرد دارای علائم بالا و یا پایین بودن سطح هورمون کورتیزول باشد، پزشک انجام آزمایش کورتیزول را تجویز خواهد کرد.

میزان کوتیزول خون را میتوان با سه روش اندازهگیری کرد: از طریق خون، بزاق دهان و ادرار

آزمایش خون:

این آزمایش معمولاً دوبار در روز انجام میشود (یک تست در صبح و یک تست به هنگام عصر «حدود ساعت 4» ). دلیل دو بار انجام دادن این تست تغییر زیاد سطح کورتیزول در روز میباشد.

این آزمایش ساده است: پرستار و یا تکنسین آزمایشگاه با استفاده از سرنگ از ورید بازوی شما خون میگیرد.

نتایج آزمایش نشان دهندهی سطح کورتیزول در زمان انجام آزمایش خواهند بود. در صورتی که سطح کورتیزول خون نرمال باشد، پزشک به شما اطلاع خواهد داد. در صورتی که سطح کورتیزول بسیار بالا باشد، پزشک آزمایشات دیگری (ادرار و بزاق دهان) را تجویز خواهد کرد تا از صحت آزمایش مطمئن شود. بالا بودن سطح کورتیزول میتواند در نتیجهی استرس و مصرف داروهایی باشد که عملکردی مشابه با کورتیزول دارند.

آزمایش بزاق:

مطالعات نشان داده که در 90% مواقع، نتایج تست بزاق برای شناسایی سندرم کوشینگ صحیح بوده است. این آزمایش شب هنگام و قبل از خواب انجام میشود، چرا که بین ساعت 11 و نیمه شب کورتیزول در پایینترین سطح خود قرار دارد. بالا بودن سطح کورتیزول در شب یکی از علائم بیماری و اختلال است. بهتر است برای انجام دقیق این آزمایش به پزشک خود مراجعه کنید. احتمال دارد پزشک شما نتایج آزمایش را با سایر آزمایشها مقایسه کند.

آزمایش ادرار:

این آزمایش "آزمایش کورتیزول ادرار آزاد" نیز نامیده میشود و ممکن است پزشک آن را برای بیمار تجویز کند. کورتیزول آزاد بدان معنا است که کورتیزول به پروتئینی متصل نیست ( کورتیزولی که در آزمایش خون اندازهگیری میشود بدین صورت بوده و به پروتئینها متصل است). اگر پزشک برای شما آزمایش ادرار تجویز کند، باید یک نمونه 24 ساعته ارائه کنید. یعنی هرگاه در طول روز احساس ادرار داشتید نمونه ادرار خود را در یک ظرف خاص بریزید.

سایر آزمایشها:

ممکن است پزشک شما برای بررسی مواردی که در قسمت بالا نام برده شد، آزمایش خون دیگری را نیز تجویز کند تا علت سطح غیرعادی کورتیزول را مشخص کند. مسائلی از قبیل رشد غیرعادی و رشد تومورها بر روی سطح کورتیزول تاثیر میگذارند. در صورتی که پزشک شما نسبت به وجود تومور شک داشته باشد، از شما درخواست انجام سی تی اسکن و یا ام.آر.آی را خواهد داشت.