طلا نماد ترس و نفت نماد امید

به گزارش سرویس اقتصاد پایگاه خبری سپاهان خبر؛ در روزهایی که بازارهای جهانی با نوسانات شدید و عدم قطعیت‌های فزاینده مواجه‌اند، رفتار متفاوت دو دارایی کلیدی یعنی طلا و نفت توجه تحلیلگران را به خود جلب کرده است. طلا، به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاران، در مسیر صعودی قرار گرفته، در حالی‌که نفت، نماد رشد صنعتی و اقتصادی، روندی نزولی را تجربه می‌کند. این واگرایی کم‌سابقه نه‌تنها نشانه‌ای از ترس رکود جهانی است، بلکه می‌تواند آغازگر مرحله‌ای تازه در نظم مالی بین‌الملل باشد. به همین دلیل در گفت‌وگویی اختصاصی با دکتر حسین کریمی خسرو، کارشناس ارشد بازرگانی بین‌الملل و تحلیلگر اقتصادی، به بررسی دلایل این واگرایی، پیامدهای آن و چشم‌انداز آینده بازارهای جهانی پرداختیم.

• در ماه‌های اخیر شاهد رشد قیمت طلا و افت قیمت نفت بوده‌ایم. علت این واگرایی چیست؟

این واگرایی بازتابی از نگرانی‌های عمیق در اقتصاد جهانی است. در شرایط عادی، رشد اقتصادی باعث افزایش مصرف انرژی و تورم می‌شود که هر دو به رشد طلا و نفت کمک می‌کنند. اما اکنون با کاهش شاخص‌های مدیران خرید (PMI)، رکود در اروپا، کاهش رشد چین و افت اعتماد مصرف‌کننده در آمریکا، بازارها انتظار کاهش نرخ بهره دارند. این انتظار باعث افت بازدهی واقعی اوراق خزانه‌داری آمریکا شده و طلا از همین مسیر تغذیه می‌کند.

• پس می‌توان گفت کاهش بازدهی واقعی اوراق خزانه‌داری عامل اصلی رشد طلاست؟

دقیقاً. رابطه معکوس میان قیمت طلا و بازدهی واقعی اوراق ۱۰ ساله آمریکا بسیار قوی است. در ماه‌های اخیر، این بازدهی حدود ۴۰ واحد پایه کاهش یافته که عدد قابل‌توجهی است. در چنین شرایطی، نگهداری طلا – که سودی پرداخت نمی‌کند – منطقی‌تر می‌شود. همچنین، بحران‌های بانکی، بدهی دولت‌ها و تنش‌های ژئوپلیتیک باعث شده سرمایه‌گذاران به دارایی‌های امن روی بیاورند. بانک‌های مرکزی چین، هند و روسیه نیز با خرید طلا در حال کاهش وابستگی به دلار هستند.

• با وجود کاهش ارزش دلار و برخی تنش‌ها، چرا نفت افت کرده است؟

نفت تحت تأثیر دو عامل است: تقاضا و عرضه. از نظر تقاضا، کاهش رشد اقتصاد جهانی باعث افت مصرف سوخت شده است. چین هنوز به سطح رشد پیش از پاندمی نرسیده، اروپا با بحران انرژی مواجه است و مصرف پالایشگاهی در آمریکا کاهش یافته. از نظر عرضه، افزایش تولید نفت شیل در آمریکا و رشد تولید در برزیل و کانادا، اثر کاهش تولید اوپک‌پلاس را خنثی کرده‌اند. این مازاد عرضه باعث شده منحنی قیمتی نفت از حالت کمبود (Backwardation) به سمت مازاد (Contango) تغییر کند.

• می‌توان گفت ترکیب «ترس از رکود» و «مازاد عرضه نفت» عامل اصلی این واگرایی است؟

کاملاً درست است. ترس از رکود باعث خروج سرمایه از دارایی‌های رشدمحور مانند نفت می‌شود، در حالی‌که طلا به‌عنوان پناهگاه امن مورد توجه قرار می‌گیرد. به‌بیان ساده‌تر: ترس از رکود = افت نفت و نیاز به امنیت = رشد طلا. این واگرایی دقیقاً بازتاب همین دوگانگی در ذهن سرمایه‌گذاران است.

• نقش دلار در این واگرایی چیست؟ و آیا دلار قوی‌تر باعث فشار بر نفت نشده است؟

بله، دلار نقش کلیدی دارد. چون نفت به دلار قیمت‌گذاری می‌شود، تقویت دلار باعث کاهش تقاضا می‌شود. اما در مورد طلا، رابطه پیچیده‌تر است. اگرچه دلار قوی معمولاً طلا را تضعیف می‌کند، اما در شرایط کاهش بازدهی واقعی و افزایش ریسک مالی، اثر مثبت بازدهی پایین بر طلا از اثر منفی دلار قوی پیشی می‌گیرد. در هفته‌های اخیر همین اتفاق افتاده و طلا علی‌رغم قدرت نسبی دلار، همچنان صعودی مانده است.

• آیا بازارها کاهش نرخ بهره را پیش‌خور کرده‌اند؟ چون برخی معتقدند بازارها کاهش نرخ بهره را پیش‌خور کرده‌اند. نظر شما چیست؟

بله، کاملاً موافقم. بازارها انتظار دارند فدرال رزرو در سال آینده حداقل دو نوبت نرخ بهره را کاهش دهد. چون تورم کنترل شده و رشد اقتصادی کند شده است. این انتظار باعث کاهش بازدهی واقعی و رشد قیمت طلا می‌شود. اما نفت از این وضعیت سودی نمی‌برد، چون کاهش نرخ بهره در این شرایط به معنی ضعف تقاضا و رکود است.

• آیا احتمال رکود جهانی در ماه‌های آینده جدی است؟ اگر رخ دهد، این واگرایی تا چه زمانی ادامه دارد؟

احتمال رکود خفیف در نیمه نخست سال آینده زیاد است. در رکودهای گذشته مانند ۲۰۰۸ و ۲۰۲۰، نفت سقوط کرد و طلا صعود. اگر این سناریو تکرار شود، نفت ممکن است تا ۷۰ دلار یا کمتر افت کند و طلا به سمت ۲۵۰۰ دلار حرکت کند. رکودهای جدید معمولاً با تورم همراه‌اند، یعنی حتی در رکود هم ارزش پول کاهش می‌یابد و این شرایط طلا را محبوب‌تر می‌کند.

• نقش چین در این واگرایی چیست و در این میان چقدر تعیین‌کننده است؟

بسیار مهم است. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی دنیاست و هر تغییر در سیاست‌های اقتصادی آن بر بازار نفت تأثیر می‌گذارد. اکنون اقتصاد چین هنوز از رکود بخش املاک خارج نشده و صادراتش کاهش یافته، که تقاضا برای نفت را پایین می‌آورد. در مقابل، چین در حال افزایش ذخایر طلای خود و متنوع‌سازی ذخایر ارزی است. این دو روند می‌توانند جهت حرکت بازارهای جهانی را تغییر دهند.

• خب با این تفاسیر آیا با توجه به وضعیت فعلی، آیا سرمایه‌گذاری در نفت هنوز توجیه دارد؟

بازار نفت ذاتاً چرخه‌ای است. اکنون در فاز نزولی هستیم، اما این وضعیت دائمی نیست. تحول در سیاست‌های اوپک‌پلاس یا بهبود تقاضا در چین می‌تواند ورق را برگرداند. با این حال، در کوتاه‌مدت، تا زمانی که رشد اقتصادی ضعیف باشد، انتظار جهش قیمتی نفت منطقی نیست. در مقابل، طلا عملکرد بهتری دارد و بسیاری از سرمایه‌گذاران سهم طلا را در پرتفوی خود افزایش داده‌اند.

• پیش‌بینی شما برای شش ماه آینده چیست؟ آیا این واگرایی ادامه خواهد داشت؟

به‌احتمال زیاد بله. تا زمانی که رشد جهانی ضعیف، نرخ‌های واقعی پایین و تنش‌های ژئوپلیتیک بالا باشد، طلا رشد خواهد کرد و نفت در محدوده‌های پایین نوسان می‌کند. سه عامل کلیدی را باید رصد کرد:

1. مسیر نرخ بهره فدرال رزرو
2. تحولات اقتصادی چین،
3. سیاست‌های اوپک و تولید نفت آمریکا.

اگر این سه متغیر تغییر نکنند، واگرایی ادامه خواهد داشت. جهان در حال گذار از «رشد تورمی» به «رکود تورم‌دار» است؛ دوره‌ای که انرژی تضعیف و دارایی‌های امن تقویت می‌شوند.

• پس با بررسی روند طلا و نفت می‌شود آینده سیاسی و نظامی را حدس زد؟

بله. بی تردید. بازارها امروز بیش از هر چیز بازتاب «ترس از آینده» هستند، نه «واقعیت امروز». طلا نماد ترس است و نفت نماد امید به رشد. وقتی طلا صعودی و نفت نزولی است، یعنی ترس از رکود بر امید به رشد غلبه کرده. این واگرایی فقط یک پدیده قیمتی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از بازتوزیع ثروت و بازنویسی نظم مالی جهانی است. امروز طلا، نه فقط یک فلز گران بلکه کالایی استراتژیک و باهوش محسوب می‌شود که تعقیب رفتار اقتصادی او مهم است.

لیلا کاظمی
منبع: پایگاه خبری سپاهان خبر